Triệu chứng học ICU: Thăm khám hệ thống tại ICU

Tác giả:THS. BS HỒ HOÀNG KIM (DỊCH)
Chuyên ngành:HỒI SỨC CẤP CỨU
Nhà xuất bản:BỆNH VIỆN NGUYỄN TRI PHƯƠNG
Năm xuất bản:2020

Đây là chiến lược thăm khám hệ thống cuối cùng nhưng có khả năng quan trọng nhất của cuốn sách này. Một kế hoạch được đề xuất cho cuộc thăm khám trực tiếp “từ đầu đến chân” có cấu trúc của bệnh nhân ICU trong các điều trị hàng ngày được phát triển để sàng lọc các “điểm nóng” có liên quan nhất của bệnh nhân. Dựa trên mỗi phát hiện trên từng cá nhân bệnh nhân, chiến lược có thể được mở rộng bằng các bước kiểm tra thăm khám riêng lẻ hoặc một kế hoạch kiểm tra thăm khám có hệ thống khác.

Bảng 20.1 Những dấu chứng lâm sàng thường gặp và diễn giải của các kỹ thuât thăm khám “từ đầu đến chân” có cấu trúc trên cơ sở cho chu kỳ thăm khám ICU hàng ngày (Hình 20.1)
Bước	Thăm khám	Các dấu chứng thường gặp	Diễn giải
1	Góc nhìn từ cuối giường
	Ấn tượng chung		Lùi lại một bước và suy nghĩ liệu các mục tiêu điều trị có thể đạt được hay không. Nhìn thấy một bệnh nhân mỗi ngày có thể làm mờ một đôi mắt hướng tới các lựa chọn kết quả “thực tế”. Hỏi điều dưỡng về ấn tượng của anh ấy (điều dưỡng có nhiều liên hệ với bệnh nhân và gia đình hơn bác sĩ!). Xem lại với một đồng nghiệp nếu không chắc chắn. Mỗi ngày xem xét liệu mong muốn và mong đợi của bệnh nhân hay thân nhân có quyền giám hộ đối với điều trị ICU có thay đổi hay không và liệu có nên bắt đầu kế hoạch leo thang điều trị hay không

	Nhìn tổng thể	Co giật, giật cơ	Hoạt động co giật, bệnh não / chuyển hóa gan, tăng thán khí
		Xanh tím trung tâm	Giảm oxi máu nặng
		Nước da lòng bàn tay trắng nhợt	Có thể thiếu máu
		Vàng da	Rối loạn chức năng/ suy gan
		Đỏ da	Tăng thán khí, tăng huyết áp động mạch, dị ứng, bệnh lý da liễu, đa hồng cầu
		Bệnh hồi sức mãn tính	Nhìn lại kế hoạch điều trị và mục tiêu thực tế
	Tư thế	Nằm ngang	Cần đánh giá lại nhưng không quá 30⁰
		Nằm sấp	Được cho là suy chức năng phổi
		Tư thế như thai nhi	Tư thế bệnh nhân cảm thấy dễ chịu
		Di chuyển ra cạnh hoặc ra khỏi giường	Tư thế bệnh nhân cảm thấy dễ chịu
		Dấu chân bắt chéo hay tương tự	Cải thiện hoặc nguyên vẹn chức năng thần kinh
		Bàn tay hở ngón hoặc cố định (chỉ trên một tay)	Nhìn lại cho khả năng bệnh liệt nửa người, nghi ngờ mê sảng hoặc an thần không đầy đủ.
2	Ngửi	Phân	Chức năng đường ruột được bảo tồn (nhưng nghĩ về tiêu chảy, rò rỉ miệng nối)
		Mùi ngọt, khó chịu	Nhiễm trùng
		Tiêu phân máu	(Trên) xuất huyết tiêu hóa, bệnh não gan
		Mùi khai	Nhiễm trùng tiểu
		Mùi gan luộc	Bệnh não gan
3	Mức độ của sự thức tỉnh	Bệnh nhân có than phiền	Bệnh nhân cải thiện, xem xét xuất viện

		Bệnh nhân có thể thức bởi các kích thích nhẹ đến trung bình nhưng sau đó lại ngủ	Ngủ gà/ thờ ơ / thẩn thờ
		Bệnh nhân chỉ có thể thức bởi các kích thích mạnh mẽ và lặp đi lặp lại và khi không bị xáo trộn, ngay lập tức trở lại trạng thái không đáp ứng	Sững sờ (stupor)
		Bệnh nhân không thể được đánh thức ngay cả bởi các kích thích mạnh mẽ	Hôn mê
4	Định hướng	Rối loạn định hướng thời gian	Lú lẩn mức độ nhẹ^a
		Rối loạn định hướng nơi chốn và tình huống	Lú lẩn tương đối^a, sảng
		Rối loạn định hướng nhân thân/ kích động	Lú lẩn nặng^a, sảng
		Trầm cảm nặng	Xem xét hỗ trợ gia đình và / hoặc tâm lý
5	Giọng nói	Tiếng lộc xộc	Phù phổi, chất tiết khí quản nhiều
		Âm nói thều thào	Giảm dung tích sống nhiều (xẹp phổi)
		Giọng khàn khàn	Suy yếu đường thở, bệnh lý thanh quản, liệt dây thần kinh quặt ngược thanh quản, chứng khó nuốt

		Nói lắp bắp, líu ríu	Suy yếu khả năng phối hợp cơ lưỡi / cơ hầu họng, bệnh lý tiểu não
		Phát âm ngọng nhưng nói trôi chảy, hiểu và lặp lại nguyên vẹn	Chứng rối loạn vận ngôn
		Hiểu nhưng nói không trôi chảy và khó lặp lại	Rối loạn ngôn ngữ Broca’s
		Nói trôi chảy nhưng không hiểu và gặp khó khăn để lặp lại	Rối loạn ngôn ngữ Wernicke, mất thính giác
		Nói trôi chảy và hiểu nhưng không thể lặp lại	Rối loạn dẫn truyền ngôn ngữ (phát ngôn)
		Hiểu, có thể lặp lại nhưng nói không trôi chảy	Chứng mất ngôn ngữ vận động xuyên võ
		Nói trôi chảy và có thể lặp lại nhưng không hiểu	Rối loạn ngôn ngữ cảm giác xuyên võ
6	Yêu cầu giảm đau và khó thở	Đau và / hoặc khó thở	Điều trị phù hợp
7	Mắt và đồng tử	Vị trí hoặc chuyển động bất thường	Xem phần III Chương. 15
7	Mắt và đồng tử	1 bên , biến dạng hình trứng, phản ứng ánh sáng chậm chạp	Tăng áp lực nội sọ, thoát vị não sang bên sắp xảy ra

		1 bên, phản xạ bất thường,giãn	Thoát vị Transtentorial, vỡ / dãn rộng túi phình PCOM (đau đầu), tổn thương dây thần kinh thị 1 bên, thanh manh 1 bên
		1 bên, phản ứng, co	Hội chứng Horner
		2 bên, phản ứng bất thường, co	Tổn thương cầu não
		2 bên, phản ứng, co	Tổn thương đồi thị, nhiễm độc, bệnh não (chuyển hóa)
		2 bên, phản ứng, dãn	Nhiễm độc, căng thẳng cực độ, co giật động kinh (không co giật)
		2 bên, phản ứng bất thường, dãn	Tổn thương trung não hoặc hệ lưới não, nhiễm độc, mắt do nhỏ thuốc, tổn thương thần kinh thị hai bên, thanh manh tồn tại trước
8	Mức độ nắm chặt của tay	Điểm yếu 1 bên hoặc không có sự nắm chặt	Tổn thương vỏ não / lưới não đối bên, tổn thương đám rối cùng bên, tổn thương thần kinh / mô cục bộ
		Giảm sức mạnh 2 bên	Tổn thương tủy sống không hoàn toàn (ví dụ hội chứng tủy trung tâm), yếu cơ thần kinh, yếu cơ mắc phải tại ICU
		Mất sức mạnh từng lúc	Vỗ rung (bệnh não gan hoặc não chuyển hóa)
9	Tĩnh mạch cổ	Không nhìn thấy, không mạch đập	Giảm thể tích máu
		Căng, lên đến dái tai	Suy tim phải, shock tắc nghẽn
		Sờ mạch đập 2 đỉnh	Nhịp xoang
10	Mạch quay	Nhanh, nhẹ	Cung lượng tim thấp
		Mạnh, rộng	Thể tích nhát bóp tăng/ duy trì
		Nhanh, mạnh	Tăng động tuần hoàn
		Chậm, mạnh	Nhịp chậm (xem xét block A-V độ III)
		Cứng, lăn tròn	Xơ vữa động mạch nặng

		Loạn nhịp hoàn toàn	Rung nhĩ, ngoại tâm thu đa ổ
		Loạn nhịp không hoàn toàn	Các ngoại tâm thu
		Mạch thay đổi, luân phiên	Suy tim trái
		Mạch nghich	Xem phần II Chương. 14, Bảng 14.1
11	Đổ đầy mao mạch	<2 s(đổ đầy nhanh)	Tăng động tuần hoàn
11	Đổ đầy mao mạch	>4–5 s	Cung lượng tim thấp, giảm tưới máu hệ thống
12	Tưới máu ngoại biên	Bàn tay / ngón tay hoặc bàn chân / ngón chân lạnh	Cung lượng tim thấp, giảm tưới máu hệ thống
		Chứng tím đầu chi	Cung lượng tim cực kỳ thấp, sử dụng thuốc vận mạch quá mức, đông máu nội mạch lan tỏa
		Giường móng trắng	Thiếu máu
13	Da nổi bông	Điểm 1	Giảm tưới máu hệ thống
		Điểm 2–3	Giảm tưới máu toàn thân, tăng lactate máu và thiểu niệu
		Điểm 4–5	Giảm tưới máu toàn thân nghiêm trọng, tăng lactate máu và thiểu niệu
14	(Đối xứng) phù	Trước xương chày	Rò rỉ xuyên mao mạch, suy tim, quá tải dịch
		Tay, mặt	Rò rỉ xuyên mao mạch nghiêm trọng, quá tải dịch
		Phù toàn thân	Quá tải dịch, bệnh nặng mãn tính, giảm protein máu
15	Kiểm tra bắp chân	Có sự khác biệt về chu vi	Huyết khối tĩnh mạch sâu, dẫn lưu bạch huyết bị suy yếu.

16	Kiểm tra nhịp thở	>20 lần/phút	Tăng bất thường, chỉ số không đặc hiệu về vấn đề hô hấp hoặc mức độ nghiêm trọng của bệnh
		>35 lần/phút	Nguy cơ mất bù hô hấp cao
		Thở máy, thở nhanh	Nhiễm toan chuyển hóa, sốc, bệnh lý não giữa
		Kiểu thở Cheyne stoke	Suy tim, bệnh lý võ não
		Kiểu thở ngắt quảng	Bệnh lý cầu não
		Thở mất điều hòa	Bệnh lý lưới não
		Thở ngáp	Dấu hiệu tiền triệu! Dự kiến ngừng tim sẽ xảy ra sớm hoặc đã xảy ra
17	Kiểm tra đàm	Vàng, nâu, xanh lục, kem	Nhiễm trùng phổi
		Đàm bọt, bọt hồng máu	Phù phổi
		Như máu	Chảy máu khí phế quản hay xuất huyết phế nang lan tỏa
		Màu nâu xám	Hít sặc dinh dưỡng đường ruột, nhiễm trùng phổi
18	Nghe phổi	Xem phần II Chương. 5, Bảng 5.3
19	Kiểm tra dịch hút từ sonde dạ dày	Không hay hút ra lượng dịch thấp	Đường tiêu hóa còn nguyên vẹn, hỗ trợ nuôi ăn đường ruột
		Hút ra >500 mL/ngày	Liệt dạ dày
		Không tiêu hóa thức ăn	Liệt dạ dày
		Như máu hoặc màu cà phê	Xuất huyết tiêu hóa trên, nuốt máu
		Hút ra dịch mật	Xuất huyết tiêu hóa trên được loại trừ

		Khí	Vị trí sonde nằm trong khí quản, nuốt khí, nội soi trước đó hoặc thông khí với mask-bóng
20	Kiểm tra bụng	Chướng căng	Tắc ruột / liệt, xuất huyết trong khoang bụng, viêm phúc mạc, hội chứng khoang bụng, cổ trướng khối lượng lớn
20	Kiểm tra bụng	Bầm tím	Xem phần II Chương. 8, Bảng 8.1
21	Nghe bụng	Âm ruột bình thường	Tưới máu đường tiêu hóa đầy đủ, không có liệt ruột
		Âm ruột vắng (> 60 s)	Liệt ruột
		Âm tăng ruột	Viêm dạ dày ruột, thiếu máu cục bộ ruột (sớm)
		Tiếng như kim khí, leng keng và tung tóe	Tắt ruột
22	Sờ bụng	Khối đề kháng khu trú	Khối khu trú
		Gồng cứng, đau	Viêm nhiễm phúc mạc cục bộ
		Gồng cứng lan tỏa, phản ứng dội, đau	Viêm phúc mạc lan tỏa
		Rất căng	Xem xét tăng áp lực ổ bụng
		Dấu sóng vỗ	Cổ trướng
		Không kiểm soát đau được với thuốc	Bệnh lý trong ổ bụng có liên quan, thiếu máu cục bộ, có khả năng phẫu thuật sữa chữa
23	Gõ bụng	Vang	Dạ dày và / hoặc rối loạn đường ruột, viêm đại tràng giả mạc, không khí tự do ổ bụng.
		Gõ đục hông, vang quanh rốn, sóng vỗ	Báng bụng
		Đau dữ dội, khó kiểm soát bằng thuốc giảm đau	Viêm phúc mạc

24	Dịch từ ruột mở và phân	Màu xanh	Tiêu chảy, rút ngắn thời gian vận chuyển, đầu ra hồi tràng, hội chứng ruột ngắn
		Màu hơi trắng, xám, giống như đất sét	Suy gan, tắc mật
		Hỗn dịch như thạch rau câu	Tổn thương niêm mạc
		Máu đỏ tươi	XHTH trên
		Tiêu máu đỏ	XHTH trên
		Một phần máu nhỏ trên đầu phân	Trĩ, nứt hậu môn
		Máu bầm đen	XHTH dưới
		Điều, type 1–5	Chức năng ruột đầy đủ
		Thường xuyên, type 6 hay 7	Tiêu chảy (viêm đại tràng, viêm ruột giả mạc, tiêu chảy dòng lớn, thuốc nhuận tràng, giảm albumin máu, không dung nạp thức ăn, bệnh viêm ruột mãn tính)
		Không tiêu (>72 h)	Liệt hoặc tắc nghẽn đường ruột, giảm tưới máu mạc treo.
25	Kiểm tra nước tiểu	Sậm màu, thiểu niệu	Giảm tưới máu thận
		>0.5 mL/kg/h	Tưới máu thận đầy đủ (trừ khi dùng thuốc lợi tiểu!)
		Màu nước tiểu	Xem phần II Chương. 10, Bảng 10.1
26	Phản xạ bàn chân	Đáp ứng bình thường	Không có tổn thương cấu trúc của vùng vận động ngoại tháp
		Dương 2 bên	Rối loạn chuyển hóa hoặc cấu trúc não
		Dương 1 bên	Tổn thương trên lều đối bên; xem xét hình ảnh

Hình. 20.1. Thăm khám hệ thống “Từ đầu đến chân” hằng ngày tại ICU. Thời gian đổ đầy mao mạch CRT, ống thông mũi – dạ dày NGT.

Triệu chứng học ICU: Thăm khám hệ thống tại ICU

BÌNH LUẬN

Để lại một bình luận Hủy

Triệu chứng học ICU: Thăm khám hệ thống tại ICU

ĐỀ XUẤT CHO BẠN

BÌNH LUẬN

Để lại một bình luận Hủy