Phác đồ chẩn đoán và điều trị Đau ngực cấp

THƯ VIỆN MEDIPHARM

1. Đại cương

1.1. Định nghĩa

Đau ngực cấp là cảm giác đau hoặc khó chịu ở vùng ngực xảy ra đột ngột, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ lành tính đến đe dọa tính mạng.

1.2. Dịch tễ học

• Chiếm khoảng 5-20% các ca cấp cứu tại bệnh viện
• Tỷ lệ nam:nữ khoảng 1:1
• Tuổi trung bình: 50-70 tuổi, nhưng có thể gặp ở mọi lứa tuổi

1.3. Yếu tố nguy cơ

• Tuổi cao
• Nam giới
• Tiền sử bệnh tim mạch
• Hút thuốc lá
• Tăng huyết áp
• Đái tháo đường
• Rối loạn lipid máu
• Béo phì
• Lối sống ít vận động

1.4. Cơ chế sinh lý bệnh

• Thiếu máu cục bộ cơ tim (hội chứng mạch vành cấp)
• Bóc tách động mạch chủ
• Thuyên tắc phổi
• Tràn khí màng phổi
• Viêm màng ngoài tim
• Rối loạn thực quản (trào ngược dạ dày thực quản, co thắt thực quản)
• Đau cơ xương khớp
• Rối loạn tâm lý (lo âu, hoảng loạn)

2. Chẩn đoán

2.1. Lâm sàng

• Đặc điểm cơn đau: vị trí, tính chất, mức độ, thời gian, yếu tố khởi phát và giảm đau
• Các triệu chứng kèm theo: khó thở, vã mồ hôi, buồn nôn, ngất
• Tiền sử bệnh lý và yếu tố nguy cơ
• Khám thực thể: dấu hiệu sinh tồn, tim mạch, hô hấp, bụng

2.2. Cận lâm sàng

2.2.1. Chẩn đoán hình ảnh

• Điện tâm đồ 12 chuyển đạo
• X-quang ngực thẳng
• Siêu âm tim
• CT ngực có cản quang (khi nghi ngờ bóc tách động mạch chủ hoặc thuyên tắc phổi)

2.2.2. Xét nghiệm

• Công thức máu
• Troponin T hoặc I
• CK-MB
• D-dimer (khi nghi ngờ thuyên tắc phổi)
• Điện giải đồ
• Chức năng thận
• Lipid máu

2.3. Chẩn đoán xác định

Dựa vào tổng hợp các dấu hiệu lâm sàng và cận lâm sàng để xác định nguyên nhân gây đau ngực cấp.

2.4. Chẩn đoán phân biệt

• Hội chứng mạch vành cấp
• Bóc tách động mạch chủ
• Thuyên tắc phổi
• Tràn khí màng phổi
• Viêm màng ngoài tim
• Trào ngược dạ dày thực quản
• Đau cơ xương khớp
• Rối loạn lo âu

3. Điều trị

3.1. Nguyên tắc điều trị

• Đánh giá và ổn định các dấu hiệu sinh tồn
• Chẩn đoán nhanh và chính xác nguyên nhân
• Điều trị theo nguyên nhân
• Giảm đau và kiểm soát triệu chứng

3.2. Điều trị cụ thể

3.2.1. Điều trị bảo tồn

• Oxy liệu pháp: duy trì SpO2 > 94%
• Giảm đau: Morphin 2-4mg TM mỗi 5-15 phút nếu cần
• Aspirin 162-325mg (nếu nghi ngờ hội chứng mạch vành cấp)
• Nitroglycerin 0.4mg ngậm dưới lưỡi mỗi 5 phút, tối đa 3 lần (nếu nghi ngờ đau thắt ngực)

3.2.2. Điều trị can thiệp tối thiểu

• Can thiệp mạch vành qua da (PCI) trong hội chứng mạch vành cấp
• Dẫn lưu màng phổi trong tràn khí màng phổi
• Chọc dịch màng ngoài tim trong viêm màng ngoài tim có ép tim cấp

3.2.3. Điều trị phẫu thuật

• Phẫu thuật bắc cầu mạch vành (CABG) trong hội chứng mạch vành cấp không thể can thiệp qua da
• Phẫu thuật cấp cứu trong bóc tách động mạch chủ type A
• Phẫu thuật trong tràn khí màng phổi tái phát hoặc kéo dài

3.3. Theo dõi và đánh giá

• Theo dõi liên tục các dấu hiệu sinh tồn
• Đánh giá đáp ứng với điều trị: giảm đau, cải thiện triệu chứng
• Theo dõi điện tâm đồ liên tục
• Lặp lại xét nghiệm men tim mỗi 3-6 giờ trong 24 giờ đầu
• Đánh giá biến chứng và tác dụng phụ của điều trị

4. Tiên lượng

• Phụ thuộc vào nguyên nhân gây đau ngực
• Hội chứng mạch vành cấp: tỷ lệ tử vong trong bệnh viện 5-10%
• Bóc tách động mạch chủ: tỷ lệ tử vong 1-2% mỗi giờ nếu không được điều trị
• Thuyên tắc phổi: tỷ lệ tử vong 15-20% nếu không được điều trị kịp thời

5. Phòng ngừa

• Kiểm soát các yếu tố nguy cơ tim mạch: huyết áp, đường huyết, lipid máu
• Ngừng hút thuốc lá
• Chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn
• Tuân thủ điều trị các bệnh lý nền
• Khám sức khỏe định kỳ

Tài liệu tham khảo

1. Amsterdam EA, et al. 2014 AHA/ACC Guideline for the Management of Patients with Non-ST-Elevation Acute Coronary Syndromes. Circulation. 2014;130:e344–e426.
2. Roffi M, et al. 2015 ESC Guidelines for the management of acute coronary syndromes in patients presenting without persistent ST-segment elevation. Eur Heart J. 2016;37(3):267-315.
3. Konstantinides SV, et al. 2019 ESC Guidelines for the diagnosis and management of acute pulmonary embolism. Eur Heart J. 2020;41(4):543-603.
4. Erbel R, et al. 2014 ESC Guidelines on the diagnosis and treatment of aortic diseases. Eur Heart J. 2014;35(41):2873-2926.