Lỗi chẩn đoán: Khái niệm, tần suất, cách đo lường và giải pháp can thiệp cải tiến

ĐO LƯỜNG LỖI CHẨN ĐOÁN

Mục tiêu của việc đo lường lỗi chẩn đoán là cải thiện độ chính xác và kịp thời của chẩn đoán bằng cách xác định những thất bại của hệ thống làm tăng nguy cơ lỗi chẩn đoán cho các tình trạng thường gặp. Trong khi lỗi của bác sĩ cá nhân có thể góp phần gây ra lỗi chẩn đoán, việc đo lường không nên được sử dụng cho mục đích trừng phạt. Cùng với đó, mục tiêu cải thiện chẩn đoán phải được cân bằng với nhu cầu cung cấp dịch vụ chăm sóc có giá trị cao và tiết kiệm tài nguyên hệ thống chăm sóc sức khỏe.

Khung khổ khái niệm để đo lường chất lượng chăm sóc sức khỏe được phát triển bởi Avis Donabedian, người đã định nghĩa ba loại đo lường [33]:

• Cấu trúc (cách chăm sóc được tổ chức) – Ví dụ, các hệ thống nào được sử dụng để theo dõi kết quả xét nghiệm quan trọng?
• Quá trình (loại hình chăm sóc nào được cung cấp cho bệnh nhân?) – Ví dụ, liệu có tuân theo các thuật toán chẩn đoán dựa trên bằng chứng (ví dụ, cho thuyên tắc phổi) hay không?
• Kết quả (cuối cùng bệnh nhân ra sao?) – Ví dụ, lỗi chẩn đoán có được xác định trong khám nghiệm tử thi hay không?

Khung khổ này có thể được sử dụng để đo lường an toàn chẩn đoán trong các tổ chức chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, mỗi loại có những hạn chế nhất định. Có bằng chứng hạn chế cho thấy các yếu tố cấu trúc tác động đáng tin cậy đến độ chính xác chẩn đoán, các thuật toán chẩn đoán không tồn tại cho nhiều bệnh, và việc đo lường kết quả của bệnh nhân tốn nhiều công sức và chỉ có thể xảy ra sau sự kiện.

Các tổ chức nên tìm cách đánh giá chất lượng của từng phần của quá trình chẩn đoán:

• Giao tiếp giữa bệnh nhân và bác sĩ
• Thực hiện và giải thích các xét nghiệm chẩn đoán
• Theo dõi thông tin theo thời gian (bao gồm theo dõi kết quả xét nghiệm)
• Giới thiệu/Hội chẩn (Tham vấn)

Các tổ chức sẽ cần sử dụng nhiều phương pháp để xác định lỗi chẩn đoán, vì không có nguồn dữ liệu đơn lẻ nào cung cấp dữ liệu về các giai đoạn khác nhau của quá trình chẩn đoán [34,35]. Dữ liệu an toàn được thu thập thường xuyên (chẳng hạn như báo cáo sự cố, hội nghị bệnh tật và tử vong, hoặc dữ liệu trách nhiệm nghề nghiệp) có thể cung cấp các ví dụ chi tiết về lỗi có ý nghĩa lâm sàng, nhưng về bản chất là hồi cứu và có thể bỏ qua các sự kiện ít nguy hại hoặc “suýt xảy ra” [36]. Dữ liệu được khai thác (từ bệnh nhân hoặc bác sĩ) có thể ghi lại một loạt các lỗi chẩn đoán bổ sung [37]. Cả hai nguồn này đều có thể giúp xác định các vấn đề cụ thể và mục tiêu cải thiện, nhưng chúng không thể cung cấp ước tính về tần suất hoặc phạm vi tổng thể của lỗi chẩn đoán trong một tổ chức (hoặc so sánh với các tổ chức khác). Đã có nhiều nghiên cứu xung quanh việc phát triển các công cụ kích hoạt để sàng lọc hồ sơ y tế hoặc dữ liệu hành chính cho lỗi chẩn đoán. Ví dụ, trong môi trường ngoại trú, các bộ kích hoạt điện tử đã được phát triển để xác định bệnh nhân có kết quả xét nghiệm bất thường (chẳng hạn như thiếu máu do thiếu sắt) mà chưa được thực hiện xét nghiệm theo dõi được khuyến nghị (nội soi đại tràng) trong một khoảng thời gian hợp lý [12]. Điều này có thể cho thấy sự cố trong quá trình chẩn đoán. Phân tích cặp triệu chứng-bệnh cho lỗi chẩn đoán (SPADE) đã được đề xuất như một phương tiện để sàng lọc các bộ dữ liệu hành chính lớn để định lượng và theo dõi lỗi chẩn đoán theo thời gian đối với các tình trạng cấp tính có nguy cơ mắc bệnh hoặc tử vong cao, sử dụng các phương pháp hướng tới tương lai hoặc hồi cứu để xác định các trường hợp xảy ra lỗi chẩn đoán mặc dù có các triệu chứng cảnh báo [38].

Mặc dù các biện pháp ứng viên về an toàn chẩn đoán đã được đề xuất, nhưng hiện tại, rất ít tổ chức thường xuyên đo lường an toàn chẩn đoán, một phần là do các thước đo an toàn chẩn đoán không nằm trong số những yêu cầu của bên chi trả hoặc cơ quan kiểm định chất lượng.