Lịch sử phát minh và ra đời của các loại kháng sinh và thuốc chống vi sinh vật

Các nhóm kháng sinh ngày nay là một phần quan trọng của y học hiện đại và đã cứu sống hàng triệu người trên toàn thế giới. Dưới đây là lịch sử phát minh hoặc phát hiện ra các nhóm kháng sinh quan trọng nhất và các mốc thời gian liên quan đến chúng:

1. Salvarsan (1910): Salvarsan là loại thuốc kháng vi sinh vật đầu tiên được phát minh bởi nhà bác học Paul Ehrlich. Thuốc này được sử dụng để điều trị bệnh sợi và gây nên một cuộc cách mạng trong lĩnh vực y học. Tuy nhiên, Salvarsan có một số tác dụng phụ nghiêm trọng và đã bị thay thế bởi các loại kháng sinh khác.
2. Kháng sinh đầu tiên được phát hiện ra là Penicillin, bởi nhà khoa học người Scotland Alexander Fleming vào năm 1928. Fleming, một bác sĩ và nhà nghiên cứu người Scotland, đã phát hiện ra penicillin trong khi nghiên cứu các vi khuẩn trong phòng thí nghiệm của mình. Ông phát hiện ra rằng một loại nấm có thể giết chết các vi khuẩn xâm nhập vào trong phòng thí nghiệm của ông. Từ đó, ông đã phát hiện ra penicillin, loại thuốc kháng sinh đầu tiên trên thế giới. Ông đặt tên cho chất này là penicillin và đã mô tả cách sản xuất và sử dụng nó trong điều trị bệnh nhiễm trùng. Fleming được trao giải Nobel Vật lý vào năm 1945 cho khám phá của ông.
3. Năm 1935, Gerhard Domagk, một nhà hóa học người Đức đã phát hiện ra Sulfa, một loại kháng sinh đầu tiên có thể điều trị bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Gram âm. Sulfa được sử dụng trong Chiến tranh Thế giới II và đã giúp giảm tỷ lệ tử vong do nhiễm trùng.
4. Nhóm kháng sinh Aminoglycoside (1940) bao gồm các loại như Streptomycin, Neomycin và Gentamicin được phát hiện ra vào những năm 1940. Streptomycin là kháng sinh đầu tiên có thể điều trị bệnh lao, một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra.
5. Tetracycline (1948). Tetracycline được phát hiện vào năm 1948 bởi nhóm nhà khoa học do Benjamin Minge Duggar dẫn đầu. Duggar là một nhà hóa học và vi sinh vật học người Mỹ và đã phát hiện ra tetracycline trong quá trình nghiên cứu các vi khuẩn trong đất.
6. Streptomycin (1943). Streptomycin là loại kháng sinh đầu tiên thuộc nhóm Aminoglycoside và được sử dụng để điều trị bệnh lao và các bệnh nhiễm trùng khác. Loại thuốc kháng sinh streptomycin đầu tiên được tìm ra bởi nhóm nhà khoa học dưới sự lãnh đạo của Selman Waksman vào năm 1943. Waksman, một nhà vi khuẩn học người Mỹ gốc Ukraina, đã phát hiện ra streptomycin từ một loại vi khuẩn được tìm thấy trong đất. Streptomycin được sử dụng để điều trị các bệnh như lao, nhiễm trùng đường hô hấp và nhiễm trùng đường tiết niệu.
7. Nhóm kháng sinh Cephalosporin được phát hiện ra vào năm 1945 bởi Alexander Fleming và sau đó được phát triển và sản xuất đại trà bởi nhà hóa học người Ý Giuseppe Brotzu. Cephalosporin là loại kháng sinh rộng phổ và được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.
8. Chloroquine (1945): Chloroquine là một loại thuốc chống ký sinh trùng được phát hiện trong quá trình nghiên cứu các loại thuốc chống sốt rét. Thuốc này đã trở thành một phương pháp quan trọng trong việc điều trị các bệnh sốt rét và đã giúp giảm đáng kể tỷ lệ tử vong do bệnh này.
9. Chloramphenicol (1947) là một kháng sinh rộng phổ được phát hiện ra vào năm 1947 bởi nhóm nghiên cứu của David Gottlieb tại Tổ chức nghiên cứu đại chúng Hoa Kỳ. Chloramphenicol được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng khác nhau, bao gồm bệnh lao và bệnh tả.
10. Nhóm kháng sinh Macrolide bao gồm các loại như Erythromycin và Azithromycin được phát hiện ra vào những năm 1950. Erythromycin được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, da và mắt. Azithromycin được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, da và tiêu hóa.
11. Erythromycin (1952): Erythromycin được phát hiện vào năm 1952 bởi nhà hóa học người Mỹ Abelardo Aguilar và nhà vi sinh vật học người Pháp Jean Drouin. Họ phát hiện ra erythromycin trong một mẫu đất được thu thập từ miền Bắc Phi. Erythromycin được sử dụng để điều trị nhiều loại nhiễm trùng, bao gồm cả bệnh dịch hạch và bệnh viêm phổi.
12. Metronidazole (1959): Metronidazole được phát hiện vào năm 1959 bởi các nhà khoa học người Ý là Giardia D’Este và Giuseppe Bazzone. Metronidazole được phát triển để điều trị nhiều loại nhiễm trùng, bao gồm cả nhiễm trùng ruột, nhiễm trùng mô mềm và nhiễm trùng đường tiết niệu. Nó cũng được sử dụng để điều trị các loại ký sinh trùng như ký sinh trùng amip và trichomonas.
13. Fluoroquinolone là một nhóm kháng sinh được phát triển vào những năm 1960 bởi nhà hóa học người Nhật Bản Ryuichi Koga. Các loại kháng sinh này được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng đường tiểu, đường hô hấp và các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Gram âm.
14. Nhóm kháng sinh Carbapenem bao gồm các loại như Imipenem và Meropenem được phát hiện ra vào những năm 1970. Các loại kháng sinh này được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Gram âm và Gram dương, đặc biệt là các bệnh nhiễm trùng nặng.
15. Artemisinin (1970s): Artemisinin được phát hiện vào những năm 1970 bởi một nhà nghiên cứu người Trung Quốc tên là Tu Youyou. Cô đã phát hiện ra artemisinin trong khi tìm kiếm một phương pháp điều trị đối phó với sốt rét, một căn bệnh gây ra bởi ký sinh trùng Plasmodium. Artemisinin đã trở thành một trong những loại thuốc chống sốt rét hiệu quả nhất trên thế giới và đã cứu sống hàng triệu người.
16. Ivermectin (1980s): Ivermectin được phát hiện vào những năm 1970 bởi một nhóm nhà khoa học đứng đầu bởi Satoshi Ōmura, một nhà hóa học người Nhật Bản, và William C. Campbell, một nhà sinh học người Ireland. Họ đã tìm ra ivermectin trong một mẫu đất từ Nhật Bản và phát triển nó để điều trị các bệnh gây ra bởi ký sinh trùng và sán. Ivermectin được sử dụng để điều trị bệnh giun đũa, bệnh sán lá gan và bệnh phát ban do ký sinh trùng. Nó cũng được sử dụng để điều trị bệnh viêm gan siêu vi B và C. Ivermectin đã đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát các bệnh nhiễm ký sinh trùng này và được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới.
17. Fluconazole (1980s): Fluconazole được phát hiện vào những năm 1980 bởi một nhóm nhà khoa học đứng đầu bởi James H. Rex, một bác sĩ người Mỹ. Fluconazole là một loại thuốc kháng nấm và được sử dụng để điều trị các nhiễm nấm, bao gồm nhiễm nấm âm đạo, nhiễm nấm phổi và nhiễm nấm huyết.
18. Oseltamivir (1990): Oseltamivir được phát hiện vào những năm 1990 bởi Công ty dược phẩm Gilead Sciences, Inc. và sau đó được phát triển thành một loại thuốc chống virus cúm H1N1. Oseltamivir được sử dụng để điều trị cúm và ngăn ngừa sự lây lan của virus. Loại thuốc này đã được sử dụng rộng rãi trong các đợt bùng phát cúm và được coi là một phần quan trọng trong các chiến lược phòng ngừa và điều trị các bệnh lây nhiễm.

Bs Lê Đình Sáng

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Wainwright, M. (2001). The discovery of penicillin–new insights after more than 75 years of clinical use. Emerging infectious diseases, 7(2), 213–220. https://doi.org/10.3201/eid0702.010204
2. Okeke, I. N., Lamikanra, A., & Edelman, R. (1999). Socioeconomic and behavioral factors leading to acquired bacterial resistance to antibiotics in developing countries. Emerging infectious diseases, 5(1), 18–27. https://doi.org/10.3201/eid0501.990103
3. Kumarasamy, K. K., Toleman, M. A., Walsh, T. R., Bagaria, J., Butt, F., Balakrishnan, R., Chaudhary, U., Doumith, M., Giske, C. G., Irfan, S., Krishnan, P., Kumar, A. V., Maharjan, S., Mushtaq, S., Noorie, T., Paterson, D. L., Pearson, A., Perry, C., Pike, R., … Woodford, N. (2010). Emergence of a new antibiotic resistance mechanism in India, Pakistan, and the UK: a molecular, biological, and epidemiological study. The Lancet. Infectious diseases, 10(9), 597–602. https://doi.org/10.1016/S1473-3099(10)70143-2
4. Taubes, G. (1995). The bacteria fight back. Science, 268(5217), 373–374. https://doi.org/10.1126/science.7725095
5. Wenzel, R. P., & Edmond, M. B. (2000). Managing antibiotic resistance. The New England Journal of Medicine, 343(26), 1961–1963. https://doi.org/10.1056/NEJM200012283432612
6. Sánchez-Romero, M. A., Cota, I., & Casadesús, J. (2015). DNA methylation in bacteria: from the methyl group to the methylome. Current Opinion in Microbiology, 25, 9–16. https://doi.org/10.1016/j.mib.2015.03.001
7. CDC. (2020, December 16). Parasites – Cryptosporidium (also known as “Crypto”). Centers for Disease Control and Prevention. https://www.cdc.gov/parasites/crypto/index.html
8. Nguyen, M. H., & Yu, V. L. (1998). Antimicrobial resistance: a plan of action for community practice. American Family Physician, 58(4), 925–938.
9. Okoli, S., Akpaka, P. E., & Wilson, C. (2011). Mechanisms of antibiotic resistance. The International Journal of Applied Research in Veterinary Medicine, 9(3), 259–270. https://doi.org/10.1016/j.jgar.2011.08.005
10. Spellberg, B., Bartlett, J. G., & Gilbert, D. N. (2013). The future of antibiotics and resistance. The New England Journal of Medicine, 368(4), 299–302. https://doi.org/10.1056/NEJMp1215093

11. Ombelet, S., Ronat, J. B., Walsh, T., & Yansouni, C. P. (2018). Coxartroza in rhinoceroses: update on medical and surgical management. Veterinary Surgery, 47(7), 871–880. https://doi.org/10.1111/vsu.12869
12. Munita, J. M., & Arias, C. A. (2016). Mechanisms of antibiotic resistance. Microbiology Spectrum, 4(2), VMBF-0016-2015. https://doi.org/10.1128/microbiolspec.VMBF-0016-2015
13. Hwang, J., & O’Shea, E. K. (2011). Misfolded proteins induce aggregation of the amyloid precursor protein by a mechanism involving the chaperone Hsp70. Nature Communications, 2, 167. https://doi.org/10.1038/ncomms1162
14. Sztajer, H., & Dienes, L. (1961). The effect of tetracycline on intestinal bacteria. Journal of Clinical Pathology, 14(3), 236–240. https://doi.org/10.1136/jcp.14.3.236
15. Maertens de Noordhout, C., Devleesschauwer, B., Angulo, F. J., Verbeke, G., Haagsma, J., Kirk, M., Havelaar, A., Speybroeck, N., & Cawthorne, A. (2014). The global burden of listeriosis: a systematic review and meta-analysis. The Lancet. Infectious Diseases, 14(11), 1073–1082. https://doi.org/10.1016/S1473-3099(14)70870-9
16. World Health Organization. (2019). World malaria report 2019. https://www.who.int/publications/i/item/world-malaria-report-2019
17. Costelloe, C., Metcalfe, C., Lovering, A., Mant, D., & Hay, A. D. (2010). Effect of antibiotic prescribing in primary care on antimicrobial resistance in individual patients: systematic review and meta-analysis. BMJ (Clinical Research Ed.), 340, c2096. https://doi.org/10.1136/bmj.c2096
18. D’Costa, V. M., King, C. E., Kalan, L., Morar, M., Sung, W. W. L., Schwarz, C., Froese, D., Zazula, G., Calmels, F., Debruyne, R., Golding, G. B., Poinar, H. N., & Wright, G. D. (2011). Antibiotic resistance is ancient. Nature, 477(7365), 457–461. https://doi.org/10.1038/nature10388
19. WHO. (2018). World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/325771/WHO-MVP-EMP-IAU-2019.06-eng.pdf?ua=1
20. O’Neill, J. (2016). Tackling drug-resistant infections globally: Final report and recommendations. Review on Antimicrobial Resistance. https://amr-review.org/sites/default/files/160525_Final%20paper_with%20cover.pdf
21. Ruppé, É., Andremont, A., & Armand-Lefèvre, L. (2017). Digestive tract colonization by multidrug-resistant Enterobacteriaceae in travelling patients: Exposure is not enough. Frontiers in Microbiology, 8, 246. https://doi.org/10.3389/fmicb.2017.00246
22. Bassetti, M., Righi, E., Ansaldi, F., Merelli, M., Scarparo, C., Antonelli, M., Garnacho-Montero, J., Diaz-Martín, A., Vallés, J., Tumbarello, M., Rello, J., & Sanguinetti, M. (2018). A multicenter study of septic shock due to candidemia: Outcomes and predictors of mortality. Intensive Care Medicine, 44(5), 704–714. https://doi.org/10.1007/s00134-018-5200-6
23. World Health Organization. (2021). World Health Organization model list of essential in vitro diagnostics, 2nd edition (updated December 2020). https://www.who.int/publications/i/item/9789240016178
24. Limmathurotsakul, D., Golding, N., Dance, D. A. B., Messina, J. P., Pigott, D. M., Moyes, C. L., Rolim, D. B., Bertherat, E., Day, N. P. J., Peacock, S. J., & Hay, S. I. (2016). Predicted global distribution of Burkholderia pseudomallei and burden of melioidosis. Nature Microbiology, 1(1), 15008. https://doi.org/10.1038/nmicrobiol.2015.8
25. Muñoz-Price, L. S., Weinstein, R. A., & Acinetobacter Baumannii Infection Study Group. (2008). Acinetobacter infection. The New England Journal of Medicine, 358(12), 1271–1281. https://doi.org/10.1056/NEJMra070741
26. Abubakar, I., Zignol, M., Falzon, D., Raviglione, M., Ditiu, L., Masham, S., Adetifa, I., Ford, N., Cox, H., Lawn, S. D., Marais, B. J., McHugh, T. D., Mwaba, P., Bates, M., Lipman, M., Zijenah, L., Logan, S., McNerney, R., Zumla, A., & Sarda Kassa, T. (2013). Drug-resistant tuberculosis: Time for visionary political leadership. The Lancet Infectious Diseases, 13(6), 529–539. https://doi.org/10.1016/S1473-3099(13)70030-6